مخاطرات طبیعی و انسانساخت از دیرباز با زندگی بشر عجین بودهاند و باوجود توسعه چشمگیر جوامع بشری در شناخت و مقابله با آثار این پدیدهها، وقوع مستمر این دسته پدیدههای ناخوشایند در کنار افزایش سطح انتظار جوامع در نوع و کیفیت پاسخ به آنها، نیاز به برنامههای متناسب را دوچندان کرده است.
مخاطرات طبیعی و انسانساخت از دیرباز با زندگی بشر عجین بودهاند و باوجود توسعه چشمگیر جوامع بشری در شناخت و مقابله با آثار این پدیدهها، وقوع مستمر این دسته پدیدههای ناخوشایند در کنار افزایش سطح انتظار جوامع در نوع و کیفیت پاسخ به آنها، نیاز به برنامههای متناسب را دوچندان کرده است. نگرش سیستمی به تعامل جوامع با مخاطرات درقالب چرخه مدیریتسوانح، بشر را قادر میسازد تا با شناخت ماهیت مخاطرات، برنامهریزیهای موثرتری را در زمینههای پیشگیری، کاهش اثرات، آمادگی، مقابله و بازسازی سوانح مختلف تدوین کرده و «نظارهگری خسارات» را به «فرصت برای توسعه» تبدیلکند. نشستهای متعدد تخصصی مانند یوکوهاما، هیوگو، سندای و... تلاشهای بینالمللی برای دستیافتن به چنین رویکردی را نشان میدهد و نگاهی گذرا به تصمیمات اتخاذ شده در این نشستها، روند امیدوارکنندهای را در راستای هدف ذکر شده به نمایش میگذارد. خوشبختانه مصوبات نشست سندای که میتواند نقشهراه و تعهدی بینالمللی برای تمامی کشورها در مقوله مدیریت سوانح باشد، نقطه مهمی از این چرخه را هدف قرار دادهاست که در صورت نیل به خروجیهای موثر، موقعیت جوامع را از منفعلبودن، نظارهگری خسارات و پاسخگویی به آنها به تلاشهای معطوف به اقدامات پیشگیرانه و کاهش اثرات تغییر میدهد.
ازجمله مباحثی که در مقوله مدیریت بهینه سوانح بایستی مدنظر برنامهریزان و دستاندرکاران امر در جوامع قرار گیرد، توجه جدی به مقوله «ارتباطات خطر» است که بخش مهمی از آن متوجه مردم عادی و شهروندان جوامع است. اطلاعرسانی مناسب تهدیدات جامعه و برنامههای مقابله با آنها به مردم جوامع که در نوک پیکان آثار منفی و خسارات این تهدیدات قرار دارند، بخش مهمی از برنامههای مدیریت تهدیدات یاد شده است. فراتر از آن شاید بهتر باشد که بیان شود این اطلاعرسانی حقی از حقوق مردم در این مقوله است. راهاندازی کمپین ملی شناخت و آگاهی از خطر حوادث و بلایا از سوی کارگروه ملی سلامت در حوادث غیرمترقبه با هماهنگی سازمان مدیریت بحران کشور ازجمله اقدامات مناسب در راستای اولویت جهانی کاهش خطر وقوع بلایا است که قرار است از طریق مشارکت عمومی و با افزایش تعهد دولتی و بینالمللی این فرآیند صورت پذیرد. جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران بهعنوان نهادی تاثیرگذار در حوزه مدیریت سوانح کشور که علاوهبر پذیرش مسئولیتهای مختلف در مرحله پاسخ موثر به سوانح کشور، نقش مهمی در حوزه آموزش همگانی و عمومی اقشار مختلف جامعه جهت شناخت سوانح و نحوه آمادگی مقابله با آنها برعهده دارد، بهنوعی عضو از پیش تعیین شده در این کمپین است. اعتماد بالا و روزافزون ملت شریف ایران به این نهاد خیریه واجد برند بینالمللی، در کنار جایگاه معین و همکار آن برای دولت جمهوری اسلامی ایران، این عضویت را پیشنهاد و تأیید کرده است. پرواضح است که شناخت و آگاهی از خطر حوادث و بلایا، بخش مهمی از آموزشهای همگانی است که این جمعیت نسبت به ارایه آنها همت میگمارد، لیکن نکته اساسی در این خصوص ضرورت توجه به مولفههای نگرش و عملکرد در کنار دانش است تا آموزههای عمومی در شناخت بلایا منجر به تغییر دیدگاه عمومی در این خصوص شده و درک عمومی از خطر حوادث و بلایا افزایش یابد. شاید بتوان عنوان کرد که ایجاد این درک، پاشنه آشیل مدیریتبحران در جلب مشارکت مردم برای حذف یا کاهش آثار منفی بلایا در جوامع است. امروزه هرچند مشخص شده که انتخاب برتر در مدیریت حوادث و بلایا، مدیریت جامعهمحور آنها است لیکن بایستی توجه داشت که گام نخست و اصلی در انتقال این نقش به جوامع، ایجاد درک صحیح از مخاطرات و پیامدهای آنها در میان عامه مردمی است که قرار است خود در مدیریت آن مخاطره نقش اصلی را داشته باشند. ایجاد چنین درکی، توجه به مخاطرات را در تمامی زوایای زندگی افراد وارد کرده و ایشان را به برنامهریزی برای مدیریت آنها وا میدارد. از سوی دیگر، نقش مدافعهگری جمعیت هلالاحمر برای مردم عزیز ایران، این انتظار عمومی را ایجاد میکند تا این جمعیت از ارکان مدیریتی کشور مطالبه کند که نسبت به ارایه نتایج اقدامات دستاندرکاران سلامتجامعه در استخراج مخاطرات، آسیبپذیریها و ظرفیتهای جامعه به مردم اقدام کرده و برنامههای مجموعههای مسئول در این راستا را نیز اطلاعرسانی کنند و حسب مورد جلب مشارکت ایشان در حذف و کاهش مخاطرات، کاهش آسیبپذیریها و افزایش ظرفیتها برای نیل به جامعه ایمنتر را پیگیری کند.